Піратэхнічны выраб - гэта прылада, якое дае патрэбны эфект з дапамогай гарэння (выбуху) піратэхнічнага складу.
У залежнасці ад уласцівасцяў піратэхнічнага складу і характару працякалых працэсаў піратэхніка бывае пажаранебяспечная і выбуханебяспечная .
Па прызначэнні піратэхніку падпадзяляюць на бытавую і тэхнічную . Насельніцтва мае права прымяняць толькі бытавую піратэхніку . Прычым прытрымлівацца інструкцыі і гарантаваць бяспеку людзей, маёмасці і навакольнага асяроддзя ( абз . 10, 11 арт. 2ТР МС "Аб бяспецы піратэхнічных вырабаў", прынятага Рашэннем Камісіі МС ад 16.08.2011 N 770).
У залежнасці ад ступені патэнцыйнай небяспекі піратэхніка падпадзяляецца на класы ад I да V. Піратэхніка класа I мае, акрамя іншага, радыус небяспечнай зоны не больш за 0,5 м. Класа II - не больш за 5 м, класа III - у межах 20 - 30 м (подп. 1.1 п. 1 арт. 4 МС ТР " Аб бяспецы піратэхнічных вырабаў").
Піратэхніка бытавога прызначэння мае клас небяспекі I - III.
Выключэнне складае піратэхніка ручнога запуску класа небяспекі II і III, якая спрацоўвае на зямной паверхні з эфектам выбуху, разбурэннем корпуса, светлавым і шумавым эфектам (напрыклад, петарда). Такая піратэхніка, уключаючы клас вышэй за III, адносіцца да тэхнічнай . Значыць, прымяняць яе маюць права толькі навучаныя асобы, якія маюць спецыяльны дазвол (падп. 1.1 п. 1, абз . 5 п. 8 арт. 4ТР МС "Аб бяспецы піратэхнічных вырабаў"; абз . 3 п. 8 Правілаў бяспекі пры вырабе і выкарыстанні піратэхнічных вырабаў, сведчанне пастановай МНС ад 04.10.2004 N 32).
Зварот піратэхнічных вырабаў на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь магчымы толькі пасля пацверджання іх адпаведнасці патрабаванням ТР МС 006/2011. Піратэхнічныя вырабы падлягаюць абавязковаму пацвярджэнню ў форме дэкларавання адпаведнасці або сертыфікацыі згодна з дадаткам 3 да ТР МС 006/2011. У сертыфікаце адпаведнасці (дэкларацыі аб адпаведнасці) указваецца клас небяспекі (п. 1 арт. 3, ч. 1 п. 1 арт. 6ТР МС 006/2011). Неабходныя дакументы павінны знаходзіцца ў прадаўца .
Асноўныя патрабаванні, якія прад'яўляюцца да піратэхнічных вырабаў:
- да кожнага піратэхнічнага вырабу ў абавязковым парадку павінна быць прыкладзена інструкцыя па прымяненні, якая змяшчае выдзелены шрыфтам тэкст аб небяспецы піратэхнічнага вырабу і абмежаванні па яго прымяненню;
- інструкцыя можа быць нанесена на корпусе піратэхнічнага выраба або яго спажывецкай тары пры ўмове забеспячэння выразнасці і адрознасці тэксту.
Інструкцыя па ўжыванні, якая прыкладаецца да ПІ, павінна змяшчаць: найменне ПІ, умовы прымянення, абмежаванні пры звароце, спосабы бяспечнай падрыхтоўкі, пуску і ўтылізацыі (пры неабходнасці), правілы захоўвання, гарантыйны тэрмін і дату вырабу, папярэджанне аб небяспецы ПІ, дзеянні ў выпадку адмовы і ўзнікненні няштатных сітуацый, дзеянні ў выпадку пажару, рэквізіты вытворцы, іншыя звесткі, абумоўленыя спецыфікай ПІ.
На кожнай упакоўцы і вырабе павінны быць указаны:
- найменне ПІ і каталожны нумар (артыкул);
- гандлёвая марка;
- дата вырабу, а таксама тэкст: "УВАГА! Выраб пажара і траўманебяспечны ! Не ўжываць да азнаямлення з прыкладаемай інструкцыяй! Берагчы ад дзяцей! Не выкарыстоўваць ПІ скончаным тэрмінам захоўвання. Захоўваць у сухім месцы пры тэмпературы не больш за 30 ° С , удалечыні ад награвальных прыбораў. Продаж дзецям да 15 гадоў забаронены"
Калі памеры ПІ не дазваляюць змясціць увесь тэкст, дапушчаецца пакінутую частку тэксту і інструкцыю па ўжыванні вынесці ва ўкладыш, які прыкладаецца да кожнага выраба.
Абмежаванні па месцах продажу піратэхнічных вырабаў у Рэспубліцы Беларусь:
- забаронены гандаль піратэхнічнымі вырабамі на рынках , за выключэннем іх продажу ў крамах (крамах-складах), размешчаных на тэрыторыі рынку.
- забаронены продаж піратэхнічных вырабаў на адкрытых гандлёвых пунктах рынкаў.
Апроч абмежаванняў месцаў продажу піратэхнічных вырабаў, заканадаўствам абмежаваны ўзрост пакупніка такіх вырабаў . Так, забаронены продаж піратэхнічных вырабаў непаўналетнім ва ўзросце да 15 гадоў.
Забараняецца выкарыстоўваць піратэхніку:
- у будынках (збудаваннях) і памяшканнях;
- на тэрыторыі баз адпачынку, дзіцячых аздараўленчых лагераў (п. 314 Правілаў пажарнай бяспекі Рэспублікі Беларусь);
- у месцах масавых мерапрыемстваў.
Піратэхніку забараняецца разбіраць і дапрацоўваць ( пераснараджаць ), а таксама выкарыстоўваць не па прызначэнні або ў не прадугледжаных для гэтага ўмовах ( ч. 2 п. 13 Правілаў бяспекі пры вырабе і выкарыстанні піратэхнікі).
Адміністрацыйная адказнасць:
Выкарыстанне бытавой піратэхнікі ў грамадскіх месцах горада, у тым ліку ў дварах дамоў, можа прывесці да таго, што ў выніку выбухаў петард будуць парушаны грамадскі парадак і спакой грамадзян.
Кодэксам аб адміністрацыйных правапарушэннях Рэспублікі Беларусь выкарыстанне піратэхнічных вырабаў кваліфікуецца як "Дробнае хуліганства".
Артыкул 19.1. КоАП Дробнае хуліганства
Абразлівае прыставанне да грамадзян і іншыя наўмысныя дзеянні, якія парушаюць грамадскі парадак, дзейнасць арганізацый або спакой грамадзян і выяўляюцца ў яўнай непавазе да грамадства, -
цягнуць накладанне штрафу ў памеры ад дзвюх да трыццаці базавых велічыняў, або грамадскія працы, або адміністрацыйны арышт.
Выкарыстанне піратэхнічных вырабаў непаўналетнімі прывядзе да адміністрацыйнай адказнасці іх бацькоў.
Артыкул 10.3 КаАП Невыкананне абавязкаў па выхаванні дзяцей
Невыкананне бацькамі або асобамі, якія іх замяняюць, абавязкаў па выхаванні дзяцей, што пацягнула здзяйсненне непаўналетнім дзеяння, якое змяшчае прыкметы адміністрацыйнага правапарушэння або злачынства, але не дасягнулі да часу здзяйснення такога дзеяння ўзросту, з якога надыходзіць адміністрацыйная або крымінальная адказнасць за здзейсненае дзеянне, -
цягне накладанне штрафу ў памеры да дзесяці базавых велічыняў.
У выпадку выяўлення фактаў парушэння правілаў захоўвання піратэхнічных вырабаў неабходна прыцягваць грамадзяніна да адміністрацыйнай адказнасці па артыкуле 24.30 КаАП Рэспублікі Беларусь.
Артыкул 24.30 КаАП Парушэнне правілаў абыходжання з агнястрэльнай зброяй, выбухованебяспечнымі, лёгкаўзгаральнымі, з'едлівымі рэчывамі або піратэхнічнымі вырабамі:
- Парушэнне правілаў уліку, захоўвання, выкарыстання, перавозкі або перасылкі агнястрэльнай зброі, боепрыпасаў, выбухованебяспечных, лёгкаўзгаральных, з'едлівых рэчываў або піратэхнічных вырабаў.
цягне накладанне штрафу ў памеры да дзесяці базавых велічыняў.
- Тое ж дзеянне, учыненае паўторна на працягу аднаго года пасля накладання адміністрацыйнага спагнання за такое ж парушэнне, -
цягне накладанне штрафу ў памеры ад дзесяці да дваццаці базавых велічыняў з канфіскацыяй прадмета адміністрацыйнага правапарушэння або без канфіскацыі або пазбаўленне права займацца пэўнай дзейнасцю з канфіскацыяй прадмета адміністрацыйнага правапарушэння або без канфіскацыі.
Рэалізацыя піратэхнічных вырабаў без спецыяльнага дазволу (ліцэнзіі) на права ажыццяўлення рознічнага гандлю.
Артыкул 13.3 КаАП Незаконная прадпрымальніцкая дзейнасць
- Прадпрымальніцкая дзейнасць, якая ажыццяўляецца без спецыяльнага дазволу (ліцэнзіі), калі такі спецыяльны дазвол (ліцэнзія) абавязкова, або з парушэннем правілаў і ўмоў ажыццяўлення відаў дзейнасці, прадугледжаных у спецыяльных дазволах (ліцэнзіях), —
цягне накладанне штрафу ў памеры ад дзесяці да пяцідзесяці базавых велічынь, на індывідуальнага прадпрымальніка - ад дзесяці да двухсот базавых велічынь з канфіскацыяй да ста працэнтаў сумы даходу, атрыманага ў выніку такой дзейнасці, або без канфіскацыі, а на юрыдычную асобу - да пяцісот базавых велічынь з канфіскацыяй да ста працэнтаў сумы даходу, атрыманага ў выніку такой дзейнасці, або без канфіскацыі.
Крымінальная адказнасць:
Калі выкарыстанне піратэхнікі нанясе значную шкоду жыццю або здароўю, а таксама маёмасці навакольных, парушальніка могуць прыцягнуць і да крымінальнай адказнасці (ч. 1 арт. 299, ч. 1 арт. 339 КК). Акрамя таго, у такім выпадку давядзецца кампенсаваць матэрыяльную і маральную шкоду (п. 1 арт. 933 ГК).
Артыкул 299. Парушэнне правіл абыходжання з агнястрэльнай зброяй, выбухованебяспечнымі, лёгкаўзгаральнымі, з'едлівымі рэчывамі або піратэхнічнымі вырабамі
- Парушэнне правілаў уліку, захоўвання, выкарыстання, перавозкі або перасылкі агнястрэльнай зброі, боепрыпасаў, выбухованебяспечных, лёгкаўзгаральных, з'едлівых рэчываў або піратэхнічных вырабаў, што пацягнула па неасцярожнасці прычыненне цяжкага або менш цяжкага цялеснага пашкоджання або ўрону ў буйным памеры, -
караецца папраўчымі работамі на тэрмін да двух гадоў, або арыштам, або абмежаваннем волі на тэрмін да двух гадоў, або пазбаўленнем волі на той жа тэрмін з пазбаўленнем права займаць пэўныя пасады або займацца пэўнай дзейнасцю або без пазбаўлення.
- Тое ж дзеянне, якое пацягнула па неасцярожнасці смерць чалавека або прычыненне цяжкага цялеснага пашкоджання двум або больш асобам, -
караецца пазбаўленнем волі на тэрмін ад двух да сямі гадоў з пазбаўленнем права займаць пэўныя пасады або займацца пэўнай дзейнасцю або без пазбаўлення.
Артыкул 339 Хуліганства
Наўмысныя дзеянні, якія груба парушаюць грамадскі парадак і выказваюць відавочную непавагу да грамадства, якія суправаджаюцца прымяненнем насілля або пагрозай яго прымянення або знішчэннем або пашкоджаннем чужой маёмасці або адрозныя па свайму зместу выключным цынізмам (хуліганства), -
караюцца грамадскімі працамі, ці штрафам, ці папраўчымі працамі на тэрмін да двух гадоў, ці арыштам на тэрмін да шасці месяцаў, ці пазбаўленнем волі на тэрмін да трох гадоў.
Начальнік ІСН Навагрудскага РАУС маёр міліцыі А.У. Багданенка
